ترجمه، شرح و نقد کتاب کارکردهای عقلانی در اخلاق نیکوماخوس ارسطو نوشته سی.دی.سی. ریو

کلیات الف) طرح موضوع و بیان مساله رساله ی اخلاق نیکوماخوس به عنوان مهم ترین اثر ارسطو ؛ بنیان گذار دیدگاه اخلاق فضیلت در فلسفه ی اخلاق، بارها به زبان های مختلف ترجمه و تفسیر شده است. از آن جا که این اثر مانند بسیاری از آثار دیگر ارسطو، در واقع درس گفتارهای این فیلسوف هستند، مسائل و موضوعات بسیاری در این اثر کماکان مورد سوال و تفسیرهای متمایز قرار می گیرند. یکی از مهم ترین مسائلی که در فلسفه ی اخلاق معاصر و میان ارسطو شناسان بزرگ دنیا مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، کاربرد عقل در این اثر و میزان عقلانی و علمی بودن فلسفه ی اخلاق ارسطو است. "جاناتان بارنز" ، "دیوید چارلز" ، "جان کوپر" ، "ت.اچ. ایروین"، و "جاناتان لییر" از جمله مفسرین شهیری هستند که دیدگاه های رایج درباره ی این رساله را در دنیای معاصر فلسفه ی اخلاق شکل داده اند. کتاب کارکردهای عقلانی در اخلاق نیکوماخوس ارسطو اثر سی.دی.سی. ریو یکی از آثار بسیار قابل توجه و دقیق در تفسیر این رساله ی ارسطو است. این اثر در مقابل همه ی آثار مفسران پیشین، از ویژگی خاص و نوآورانه ای برخوردار است و به نوعی در مقابل دیدگاه های رایج که معرفت اخلاقی را عموما مشروط و متغیر می دانستند، می ایستد. یعنی در پی اثبات امکان کسب معرفت علمی نامشروط (مطلق) در فلسفه ی اخلاق ارسطو است. این اثر، با رویکردی تازه، به تبیین مجدد مبانی معرفت شناختی، متافیزیکی و روان شناختی اخلاق نیکوماخوس می پردازد و با بهره گیری از براهین قیاسی در چهارچوب منطق ارسطویی و با بیان مصادیق بسیار از آثار گوناگون وی، نهایت تلاش را برای اثبات دیدگاه خود به کار می گیرد. پژوهش پیش رو نیز، ضمن ارائه ترجمه ای دقیق این اثر تاثیرگذار، در پی تحلیل و نقد آراء مطرح شده در این اثر نیز هست. ب) ضرورت انجام تحقیق انتخاب کتاب کارکردهای عقلانی در اخلاق نیکوماخوس ارسطوجهت ترجمه و تحلیل در پژوهش پیش رو، به چند دلیل صورت گرفته است. در وهله ی اول، این اثر در مقابل همه ی تفسیرهای پیشین، مساله ای تازه و بسیار مناقشه برانگیز را درباره ی این اثر مطرح می کند. و نویسنده در تلاش است با ارائه براهین منطقی در چهارچوب نظام فلسفی ارسطو، این مهم را کسب کند. در وهله ی دوم، مطابق آن چه خود نویسنده نیز در مقدمه بدان اشاره دارد، این اثر، در پی تحلیل وروشن سازی مبانی معرفت شناختی، متافیزیکی و روان شناختی کتاب اخلاق نیکوماخوس است و چنین تفسیر همه جانبه ای از این رساله تا کنون با این جامعیت موجود نبوده است. در وهله ی سوم، یکی از ویژگی های بسیار ویژه و مفید این اثر، جامعیت آن در ارائه ی نمونه ها و مصادیق مرتبط با موضوع از میان همه ی آثار ارسطو است. نمونه هایی که در برخی موارد ترجمه ی فارسی آن ها اصلا موجود نیست و یا به عنوان مثال، به ندرت تصور می شده است که در اثری مانند درباره ی آسمان یا درباره ی اعضای جانوران نیز مطالبی مرتبط با فلسفه اخلاق یافت شود. در وهله ی چهارم، دیوید ریو، در نگارش این اثر، تمامی تفاسیر پیشین از کتاب اخلاق نیکوماخوس را مدنظر داشته است و چنانچه موضوع جدیدی را مطرح کرده است که به هر نحو با تفاسیر رایج مطابقت ندارد. به طور قطع، آراء دیگر مفسرین را نیز به صورت پانویس ارائه کرده است. این موضوع به خواننده ی فارسی زبان که دسترسی قابل توجهی به تفاسیر گوناگون ندارد، این امکان را می دهد تا ضمن مطالعه ی دیدگاه های ریو، با دیگر تفسیرها نیز آشنایی یابد. در وهله ی پنجم، این پژوهش در پی آن است تا با معرفی و تحلیل اثر فوق، موضوع وجود تفاسیر و حتی ترجمه های گوناگون از یک اثر ارسطو را بیشتر در معرض مطالعه قرار دهد. چرا که در شرایط فعلی تنها سه ترجمه ی قابل استفاده از رساله ی اخلاق نیکوماخوس ارسطو به زبان فارسی موجود است که شامل ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی ، ابوالقاسم پورحسینی و رضا مشایخی است. در حالی که بسیاری از ترجمه های انگلیسی کتاب دیوید ریو از اخلاق نیکوماخوس با ترجمه های موجود به زبان فارسی مطابقت لازم را ندارد. خود دیوید ریو نیز در پانویس ها ذکر می کند که هر ترجمه ی انگلیسی از میان ترجمه های گوناگون به کدام اثر وفادار است و تاییدکننده ی کدام تفسیر از فلسفه ی اخلاق ارسطو است. بنابراین به نظر می رسد، وجود تفسیرها و ترجمه های مختلف از این اثر ارسطو، از نیازهای معاصر فلسفه ی اخلاق در ایران است و ترجمه و شرح کتاب کارکردهای عقلانی در اخلاق نیکوماخوس ارسطو در پژوهش پیش رو، در صدد افزایش دانش نسبت به این تفاسیر و ترجمه ها است.